Haber şöyleydi..
“iki yıldır ürünlerini düşük fiyatlar nedeniyle satamayan hatta dalından bile toplayamayan çiftçi çareyi ağaçları kesmekte buldu. 8 yaşındaki greyfurt ağaçlarını kesmek zorunda kalan çiftçi “Geçen yılın ürünü tamamen elde kaldı. Bu yıl da 25 kuruş gibi fiyatlara satıldı. İstikbal gözükmüyor” dedi. 600 dönümlük arazisinden 24 bin ağacın kesildiğini ifade eden bir başka çiftçi ise çocuklarından daha fazla emek harcadıkları ağaçları kesmekten başka çareleri olmadığını ifade etti.
Haber gerçek.. Ancak bu gerçeklerin bile arkasında başka gerçekler var. Bizde o gerçekleri anlatalım.
Bir çok yazımızda ifade ettik. Ülkenin en önemli şansı çiftçileridir. Tüm olumsuz koşullara rağmen inanılmaz bir şekilde üretme istekleri var. Büyük bir sevgi ile topraklarına bağlılar. Kazansalar da, kazanmasalar da, yine de üretmenin bir yolunu buluyorlar. Bu nedenle, kazanamadıkları yıl ağaçlarını sökseler bile, yerine mutlaka yenisini dikiyorlar.
Çukurova çiftçisi narenciye üretiminde tecrübeli ve donanımlıdır. Uzun yıllara dayalı bilgi birikimleri bulunmaktadır. Belirli dönemlerde narenciyeden para kazanamadıklarında, gerçek olmayan söylentilerden etkilenmişler, nar yada sert çekirdekli türler denemişlerse de bu denemelerin tamamına yakını hüsranla sonuçlanmıştır.
Çukurova çiftçisi, Limon, portakal, mandalina ve altıntop çeşitlerinin değişik türlerini bolca yetiştiriyor. Çukurova’nın her bölgesinde limon yetiştirilmesine rağmen, Erdemli-Mersin havzasında daha yüksek verim gözlenmektedir. İhracat şansı yüksek bir üründür. Bu nedenle, geçtiğimiz 10-15 yıl içerisinde istikrarlı fiyatlara ulaştığı ve üreticiye kazandırdığı gözlenmiştir. Büyük bölümü Mersin’de olmak üzere bölgemizde çok sayıda yeni limon bahçesi tesis edilmiştir.
Yine bölgemizde çok çeşitli mandarin çeşitleri bulunmaktadır. Bölgeye uyum sağlamayan, soğuk riski bulunan, şeker oranı düşük olan yada çekirdekli türler bir süredir bahçelerden uzaklaştırılmıştır. Piyasa tarafından aranılan türlerin dikimi ise sürdürülmektedir. Geçmiş yıllar ortalaması nazara alındığında mandarin türlerinin genel anlamda üreticiye kazandırdığı görülmektedir. İhracat şansı yüksek bir üründür. Mandarina türleri ile çok sayıda yeni bahçe tesisi yapılmıştır.
Bölgemizde limon gelişiminin sorunlu olduğu bölgelerde ise portakal ve mandarin çeşitleri yetiştirilmektedir. İhracatçılar, Mısır’ın son yıllarda önemli bir portakal üreticisi haline geldiğini ve düşük maliyetleri nedeniyle onlarla portakal konusunda rekabet etmekte zorlandıklarını ifade etmektedirler. Bu nedenle, portakal hala 10-15 yıl önceki fiyatlarla satılmaktadır. Portakal üreticisi çiftçi, portakaldan kazanamadığı için ağaçlarını sökme eğilimine girmiştir.
Bölgemizde üretimi yapılan diğer bir narenciye türü ise Altıntop (Grayfurt) çeşitleridir. Ancak bu çeşidin asit oranının yüksek olması ve bir kısım ilaçlarla olumsuz etkileşimi nedeniyle greyfurt’a olan talep oldukça azalmıştır. Bu olumsuz özellikleri nedeniyle Altıntop türlerinde de hızla sökümler gözlenmektedir. Her konuda olduğu gibi, bu ürünlerin yetiştirilmesinde tüketicinin tercihleri önem arz ediyor. Bu nedenle bilim adamları farklı asit ve şeker oranı ihtiva eden, farklı zamanlarda hasat edilebilen, daha kısa sürede hasat’a ulaşan daha verimli türleri geliştirmek için sürekli çalışıyor.
Çiftçimiz ise bu gelişmeleri yakından takip ediyor. Sadece iç piyasa için değil, dünya piyasaları içinde üretim yaptığının farkında. Bu nedenle, özellikle Eylül ayında başlayacak, Mart ayında hasat’ı bitirilecek, sık dikimi yapılan, çekirdeksiz, dünya piyasalarında kabul gören, erken verime binen kaliteli türler yetiştirmek için çaba gösteriyor. Halen devam eden dikimler nedeniyle mevcut narenciye üretiminin birkaç yıl sonra ikiye katlanacağı tahmin ediliyor.
Maalesef ülkemizin tarımdaki en önemli sorunu, üretim görevini üstlenenler ile pazarlama görevini üstlenenler arasındaki koordinasyon eksikliğidir. Pazar yaratmadan arz yaratmaya çalışıyoruz. Mevcut olan en büyük pazarımız Rusya pazarına alternatif pazarlar oluşturamadığımız taktirde, narenciye üreticisi yeni ve daha büyük sorunlarla karşı karşıya kalacaktır.
