Son birkaç yılda, ülkemizde, özellikle de Akdeniz Bölgesi’nde çok sayıda zeytin ağacı dikildiği, yeni bahçeler tesis edildiği biliniyor. Mevcut ağaç varlığı birkaç yıl içerisinde ikiye katlanacak gibi. Bu hızla devam edildiğinde, Yunanistan ve İtalya’yı geçecek, İspanya’ya da yaklaşacağız.
Ülkemizde zeytinyağındaki en önemli sorun, zeytinyağını tüketememek. Geçen gün televizyonda Safranbolu’da çok iyi salata yapan bir işletme ile sahibi ile program yapılıyor. Sunucu “Salatada mutlaka zeytinyağı kullanıyorsunuzdur?” diye sorduğunda; “Hayır, zeytinyağı pahalı oluyor. Bu nedenle ayçiçek yağı kullanıyoruz”, diyorlar. İnanılır gibi değil. Pek çok ev için de bu böyle. Zeytinyağının çiçekyağına göre pahalı olduğu yönünde garip ve yanlış bir algı var ve zeytinyağının yanına bile yaklaşamıyorlar.
Zeytinyağının besleyici değeri ve insan sağlığı için yararları konusunda yayınlanmış sayısız görsel ve yazılı eser var. Buna rağmen, tüketim Yunanistan’da kişi başına 20 kg. İtalya’da 15 kg, İspanya’da ise 10 kg. Suriye’de bile 7 – 8 kg. iken, Türkiye’de sadece 2 kg. Son yıllarda yapılan çalışmalar ile ağaç sayısı artırılmış, zeytinyağı üretimi 190.000 Ton’a yükselmiştir; bu dahi Türkiye’nin bir yıllık üretiminin ancak kendisine yeteceği anlamına gelir.
Türkiye’de yıllık 750 bin ton likit, 450 bin ton margarin, 150 bin ton diğer kullanım olmak üzere toplam 1 milyon 350 bin ton bitkisel yağ tüketiliyor. Buna karşılık bitkisel yağ üretimimiz toplam 415 bin ton. Yani yağ eksiğimiz 950.000 Ton civarında. Bunun için ülkemizin ödediği para bir milyar dolara yakın. Bu şu anlama geliyor: Nereden geldiği, nasıl depolandığı belirsiz, sağlıksız yağlar için bir milyar dolar ödüyoruz.
Çiftçi üzerine düşeni yaptı. Bulabildiği her boş alanı tarım arazisi haline getirdi ve mevcut ağaç varlığını ikiye, belki de üçe katladı. Bundan sonra da bol bol üretecek.
Çiftçi bunları yaptı da, devlet ve kurumlar neler yapabilir?
En başta maliyetler! Çiftçinin maliyetlerini düşürecek her türlü tedbir alınmalıdır. İlaç, gübre, elektrik, sulama ve mazot maliyetleri çok yüksektir. Çiftçinin bu şartlar altında rekabet edebilmesi imkansız görünmektedir. Devlet tarafından üretim maliyetlerinin düşürülmesi için gerekli her türlü tedbir en kısa zamanda alınmalıdır.
Zeytin için master planlar yapılmalı, zeytin üretim bölgeleri oluşturulmalı ve bu bölgelerde zararlı olabilecek diğer her türlü ağaç ve meyve ağaçları bölgeden hızla uzaklaştırılmalıdır. Hastalık üreten ağaç ve ağaççıkların kaldırılması da, ilaç maliyetlerinin azalmasını sağlayacaktır.
Tarım Meslek Liseleri ihdas edilmeli ve buralarda grafik tasarımcı, tadımcı, salamuracu, pazarlamacı, ağaç bakım, budama, ilaçlama ve fabrika üretim işlerini yapabilecek ara eleman yetiştirilmelidir.
Son olarak da, “modern pazar” tarzı zeytin ve zeytinyağı satış alanları oluşturulmalıdır.
