Bir Albüm Hikayesi ve Türk Tarımının İlk Öncüleri

Hatırlarsınız, önceki yazılarımızın birisinde Türkiye’de heykeli dikilen tek kadın Arife KARCIOĞLU’ndan bahsetmiştik.

Filizleri yeni atılan Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Atatürk, kalkınmanın tarımla başlayacağına, ziraat fakültelerinde yetişen kadın ziraat mühendislerinin bu kalkınmaya öncülük edeceklerine, doğdukları, büyüdükleri topraklara dönerek kalkınmayı buralardan başlatacaklarına inanıyordu. Bu hedef doğrultusunda, zeki, başarılı kız öğrenciler ziraat fakültelerine teşvik edilmeli ve mutlaka Türkiye ziraatının öncüsü kadınlar olmalıydılar.

Ziraat fakültesi mezun vermeye başlayınca, bu hedeflerin ne kadar isabetli olduğu kısa sürede anlaşılır. Ülkenin her yerine dağılmış pek çok meslektaşı gibi Arife KARCIOĞLU’da mezuniyet sonrası Tarsus Sulu Tarım Enstitüsünde görev almış,  sonra Silifke’ye yerleşmiş ve Silifke’de çilek yetiştiriciliğinin öncüsü olmuştur. Gösterdiği büyük çabalar sonrasında çilek Silifke ekonomisinin kalkınmasında önemli roller oynamış ve büyük bir sektör yaramıştır.

Silifke’liler  Arife KARCIOĞLU’nu hiç unutmazlar. Ona olan vefa duygularını heykelini dikerek taçlandırırlar. Arife KARCIOĞLU  Türkiye’de heykeli dikilen tek kadındır ama onu  hayat hikayesi ve kimliği ile ilgili bilgiler eksiktir. İşte o bilgilerin bir kısmı ve iki adet resim sevgili arkadaşım Fatma TOKMAR ÖZBAY’dan geldi.

Fatma TOKMAR ÖZBAY’ın babası Ali İhsan TOKMAR Silifke’lidir. Arife KARCIOĞLU’un sınıf arkadaşıdır. Fakülteyi bitirdikten sonra DSİ teşkilatında, Tarsus Sulu Ziraat Araştırma Enstitüsünde çalışır. DSİ’de görevli iken Silifke Ovasının drenaj sisteminin kurulması, kanalların yapılması ve tarım arazilerinin sulanması çalışmalarında etkin çalışmalar yürütür.  Bu arada mesleğini ve birikimlerini serbest çiftçilikte uygulama kararı alır. Silifke’nin ilk Narenciye bahçesini kurar. Örnek bir çiftçi olur. Narenciye bahçesi artık bir model bahçedir. Narenciye bahçesi tesis etmek isteyenlerin ilk başvuracakları kişi Ali İhsan TOKMAR’dır.

Şimdi gelelim FatmaTOKMAR ÖZBAY’dan gelen bilgilere..

Ali İhsan TOKMAR ve arkadaşları Ankara Ziraat Fakültesinin 1949-53 dönemi öğrencileridir. Mezun olduktan sonra ülke kalkınmasında yer almak için ülkenin her yerine dağılırlar. Bir çoğu kamu kurumlarında görev alır. Türkiye’nin her yerinde bölgesel kalkınma çalışması yürütürlerken, bir yandan da arazi ıslahı, bataklık kurutulması, bölgesel sulama sistemlerinin oluşturulması, bölgelere uygun ürün tiplerinin belirlenmesi, fidan yetiştirilmesi, tarım teknolojilerinin geliştirilmesi, tarımsal endüstri, ev ekonomisi, ürün değerlendirilmesi, çiftlik yönetimi  gibi konularda faaliyet yürütürler. Bir çoğu çalıştıkları kurum  tarafından Amerika’ya, İtalya’ya, Hollanda’ya, İngiltere’ye ve gelişmiş tarımın yapıldığı başka ülkelere gönderilirler. Bu gezilerde bilgi ve birikimlerini artırırlar.. Ülkelerine dönerler ve gördükleri her gelişmeyi ülkede uygulamak yoluyla tarımın gelişmesine katkıda bulunurlar.

1967 yılında,  1949-53 mezunları tekrar bir araya gelmek, okul anılarını paylaşmak isterler. Ziraat mesleği hayatlarını nasıl değiştirmiş, ülkeye ne gibi hizmetler vermişler merak ederler. Onun için arkadaşlarından ulaşabildiklerini bir araya getirirler ve hazırladıkları albüm ile küçük ve renkli okul anılarından ve mevcut yaşamlarından kesitler sunarlar.

Bu albümde çok dikkat çekici detaylar vardır.

Bunlardan en önemlisi Arife KARCIOĞLU ile ilgili olanıdır. Albümde Arife KARCIOĞLU’nun yaşamından kesitler sunulmuş, onun bağımsız ruhuna uygun anılara yer verilmiştir. Bu albümden aslen Van’lı olduğunu belirtilmektedir.  Yine albümde bulunan iki resim, heykeli dikilen kadın yazımızdaki eksikliği kısmen de olsa giderebilmiştir.

Albümdeki diğer bir önemli detay ise mezunlar arasında bulunan kadınların çokluğudur.  Onlar ziraat mühendisidir ama, hepsi moda dergisinden çıkmış gibidirler. Kıyafetleri ile  özgüvenli, eğitimli, çağdaş Türk kadınının öncüsü oldukları hemen anlaşılır.  

Albümde Türkiye’nin ziraat ve siyaset hayatına etki etmiş pek çok sima bulunmakla birlikte bu yazıda tarihe not düşmek adına,  biz kendi bölgemiz tarımına hizmet vermiş, kalkınmaya öncülük etmiş ziraatçılardan bahsedeceğiz.

Albümde gördüğümüz ve bizi en şaşırtan ziraatçılardan birisi, Mersin eski belediye başkanı A.Kaya MUTLU’dur. A.Kaya MUTLU’nun siyasi kimliğini, planlamacılığını bilirdik de, ziraatçı kimliğini ve sporcu kişiliğini bilmezdik. Bu albümde ona da yer verilmiş. A.Kaya Mutlu’nun hayatını irdelerken, Cumhuriyet Türkiye’sinin, üniversitelerinde yetişen gençlere ne derece önem verdiğini bir kez daha öğrenmiş olduk.   

A.Kaya MUTLU, 1953 yılında ziraat fakültesinden mezun olur. Tarsus Sulu Tarım Ziraat Enstitüsünde göreve başlar. 1954 yılında 8 ay süre ile Amerika’daki çiftlikleri ve çiftlik hayatını incelemek üzere görevlendirilir. Dönünce bilgi ve birikimlerini değerlendirmek için  serbest çiftçilik yapar. 1959 yılında TSİ. İçel Bölge Müdürlüğünde çalışmaya başlar. 1961-1963 yılları arasında Akdeniz Yüksek Ziraat Enstitüsü merkezinde katıldığı çalışmalar sonucunda üniversite üstü ihtisas diploması alır. Sonraki yıllarda DPT.na geçer ve tarım ve tarıma dayalı sanayiler grubu başkanı olarak görev yapar. İspanya ve Amerika’da tarım konusunda incelemelerde bulunur.

Mezunlar arasında başka önemli ve tanınmış simalarda vardır.  Ev ekonomisi konusunda uzmanlaşmış, ülkemizi bir çok uluslararası toplantıda temsil etmiş Sevim ÖZAK, Ceyhan da Sulu Tarım konusunda çalışmalar yürüten ve teknik okullarda dersler veren Nedim YÜCE, yine Ceyhan Doğumlu, Çukurova Toprak Planlama Bölge Müdürü olarak görev yapmış Şükrü KAVLAK,  Adana  doğumlu  Tarsus Sulu Tarım Enstitüsü ve Toprak Su teşkilatında uzun zaman görev yapmış  ve Tarsus ovasının drenajının tamamlanmasında önemli görevler üstlenmiş Sezai ÖZÇELİK, Yine Tarsus Sulu Tarım Enstitüsü ve Toprak Su Genel Müdürlüğünde uzun yıllar drenaj çalışmalarında görev alan Kemal EKERMEN,  Tarsus Sulu Ziraat ve Adana DSİ. Bölge Müdürlüğünde uzun süre görev yapmış Kadir ERDEM, Ziraat Fakültesinde asistanlık, Su Toprak Laboratuvarlarında  başmühendis olarak görev yapan Feriha YILMAZ(Algan) , Tarsus Sulu Ziraat ve Antalya Toprak Su Bölge Müdürlüğünde görev yapan İrfan ÖKTEMOĞLU, Pamuk eksperliği konusunda önemli isimlerden olan Haydar POLATCAN, Narenciye ve Pamuk yetiştiriciliği konusunda ABD.de önemli çalışmalar yürütmüş A.Zamir PAKSOY bunlardan sadece bazılarıdır.

Türk Tarımına verdikleri hizmetler nedeniyle kendilerini minnetle, şükranla anıyoruz.

Yorum yapın

31 − = 22