Kısaca bahsedelim.
İlk temeli 1863 yılında “Memleket Sandıkları” adı altında Mith
at Paşa tarafından atılmış. İlk Kooperatif anlayışına kavuşması ise, Cumhuriyetin ilk yıllarında olmuş. 1924 yılında çıkarılan “İtibari Zirai Birlik Kanunu” 1929 yılında çıkarılan 1470 Sayılı “Zirai Kredi Kooperatifleri Kanunu” 1935 yılında kabul edilen 2836 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri Kanunu ile artık bir üretici kooperatifi halini almış. Sonraki yıllarda bir kısım kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerle bağımsız, özerk bir yapıya kavuşturulmak istenilmişse de bu hiçbir zaman başarılamamış.
Amaçlarına gelince;
Ortaklarının; Kısa ve orta vadeli kredi ihtiyaçlarını karşılamak, mahsullerini değerlendirmek, müştereken faydalanabilecekleri her çeşit makine, ekipman ve tesisleri temin etmek, ortak ve gerektiğinde diğer üreticilerin; üretim ve zaruri tüketim maddeleri ile üretim araçlarını toptan sağlamak ve bu maksatla, merkez birliği’nin izni ile kuruluşlara iştirak etmek, el sanatlarını geliştirmek ve mamulleri değerlendirmek, mesleki ve teknik yönden bilgilerini artırmak, kültürel ve sosyal faaliyetlerde bulunmak, kurs açmak, seminer düzenlemek, mevduat toplamak, bankacılık ve sigorta acenteliği yapmak.
Türkiye’nin en eski ve köklü kurumlarından birisi haline gelmiş. 16 Bölge de; 3000’e yakın birlik ile, 30.000’e yakın köye ve 1.600.000’den fazla çiftçiye hizmet vermektedir. Bu yapıları ile ülkenin her yerinde, en ulaşılmaz köyde bile teşkilatlanmışlar ve çiftçi ile bire bir ilişkiye girmişlerdir. Müthiş bir organizasyon içerisinde çiftçinin kredi ihtiyaçlarından tutun da, gübre ve ilaç ihtiyaçlarına kadar her türlü ihtiyaçlarını karşılıyorlar. Anlatılamayacak şekilde çiftçiyi tanıyorlar ve sorunlarını biliyorlar. Potansiyellerini anlatmak için örnek vermek gerekirse sadece Mersin Bölge’ye bağlı 107, merkez’e bağlı ise 43 birimleri var.
Son yıllarda yaptıkları ataklarla bir çok tarımsal üretim yapan kuruluşa ya ortak olmuşlar yada doğrudan şirket kurmuşlar. Bunların en bilineni Gübretaş. Diğerleri ise Tarım Kredi Plastik, Tarım Kredi Süt A.Ş., Tarım Kredi Yem A.Ş., Tareks Tarım Ürünleri A.Ş. Tarnet Tarım Kredi Bilişim A.Ş.İmece Plastik, İmece Prefabrik A.Ş. Tarkim Bitki Koruma A.Ş, Başak Tarım A.Ş., Trakya Dış Ticaret A.Ş. , Tarım Kredi Birlik A.Ş, Tarım Kredi Gıda A.Ş.
Bunların dışında, çiftçi tarafından yapılacak her türlü organizasyona, her türlü yapısal faaliyete, her türlü üretim tesisine, hatta sulama havuzlarına bile kredi veriyorlar. Hem de sessiz sedasız.. Hiç reklam yapmadan. Hiç masrafa boğmadan.. Hiç incitmeden..
Peki yapamadıkları.? Tabi ki var..Hem de çok..
Bir kere özerk bir yapıya maalesef kavuşturulamamış. Hukuki bir alt yapı eksiklikleri var. Bağımsız, serbest piyasa ekonomisinin kurallarına uygun hareket eden, profesyonel hizmetler verebilecek, Avrupa da pek çok örnekleri olan bir kooperatif gibi hareket edebilecek bir yapı oluşturulamamış. Ortakları olan çiftçilerinin ürünlerinin alımını yapabilecek, işleyecek, değerlendirecek, gerekirse ihracatını yapabilecek alım merkezi yada paketleme evleri benzeri tesisler kurulamamış.
Böylesine emekle kurulmuş, köklü bir potansiyeli değerlendirememek ve çok daha geniş yetkilerle çiftçinin hizmetine sunamamak anlaşılır gibi değildir.
