Seçil Atbin Aydoğdu/Ziraat Mühendisi
Teknolojinin hızla geliştiği, paralelinde maddeselliğin ön plana çıktığı hayatımızda stres ortaya çıkmakta ve buna bağlı olarak fiziksel rahatsızlıklarda beraberinde gelmektedir. Bazılarımız hayatı doğada yaşayarak, keşfederek, üreterek; bir diğer kısmımız ise şehirde gürültünün, bina yığınlarının arasında yorgunluk ve stres içerisinde geçirir. Yapılan araştırmalar insanın içinde yaşadığı fiziksel çevrenin, ruhsal ve fiziksel sağlığına etkili olduğunu gösteriyor.İşte tam da burada doğanın önemi ön plana çıkıyor. Bu çerçevede, doğanın sakinleştirici, huzur verici ve dinlendiricibir özelliğinin bulunduğu, birçokları tarafından bilinen bir gerçektir. Doğa denildiğinde akla ilk olarak ağaçlar, kuşlar, akarsular, rengarenk çiçekler gelmektedir.
Bu noktada, “bahçe terapi” konusuna değinmek; tarımın ve doğanın, sosyolojik ve fizyolojik yönden insanın vücut ve akıl sağlığını nasıl iyileştirdiği bilgisini aktarmak istiyoruz. Tarımın, sadece insanların beslenme ihtiyacını karşılayan bir etkinlik olmaktan çıkıp onların yaşam kalitelerini iyileştirmeye yönelik çok işlevli sosyal bir kavram olarak algılanması gerekiyor. Yapılacak bu tür bir değerlendirme, üreticiler için yeni alternatif gelir kaynakları yönünden ayrıca büyük önem taşıyor.Günümüzde dünyada hızla yayılan “Sosyal Amaçlı Çiftlik” olgusunun ülkemizde de zaman içinde yaygınlık kazanmaya başlaması için, bu sistemin Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Sağlık Bakanlığı ile sosyal hizmet veren kuruluşlarla ortak projeler üreterek hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi gerekmektedir.
Bitkilerin görüntüleri ve ürünleriyle insanların duygularına hitap ederek onları tedavi edebildiklerini konu edinen bahçe terapi, bilim dalı olmasının yanı sıra tıpta bir tedavi yöntemidir. Bahçe terapinin tedavi amaçlı kullanımı çok eski yıllara dayanmaktadır. Son yıllarda bu konunun tekrar gündeme gelmesi üzerine, bilim adamları ile araştırmacılar bu konu üzerinde farklı çalışmalar yapmaya başlamıştır. Bir bahçeyi, terapi bahçesi yapan bazı özellikler vardır: Bahçenin yeşil alan kısmı yoğunlukta olmalıdır; bahçe gerçekçi, dikkat çekici, huzur verici olmalıdır;bahçe kuş, kelebek, tavşan gibi hayvanları barındırmalıdır; bahçede yürüyüş alanları, değişik renkte ve kokuda çiçekler olmalıdır. Yine, bahçede su temalı dekorasyon ögeleri kullanılmalıdır.
Sosyal amaçlı çiftlikler bitki, hayvan, bahçe, orman, peyzaj yardımıyla insanların ruhsal ve fiziksel sağlıklarını olumlu yönde etkilemektedir. Ziraat mühendisleri, veteriner hekimler, psikiyatrisiler ve mimarlar ortaklaşa çalışarak tarımsal alanda faaliyet gösteren çiftliklere sosyal boyut kazandırmakla birlikte bu alanlarınsağlık ve eğitim merkezi olarak ortaya çıkması sağlanmaktadır.
Ülkemiz ekolojik koşullar ve tarımsal etkinlikler yönünden zenginliklerle doludur. Özellikle Akdeniz bölgesinde büyük çiftliklerde, bahçe, yayla ve sahil bölgelerinde terapi alanlarının oluşturulması bu çiftliklerin sosyal amaçlı kullanımı açısından büyük değer katar. Belirtildiği üzere, bahçe terapi merkezlerinin insan gelişimi üzerinde duygusal, sosyal, fiziksel yönden faydaları bulunmaktadır. Duygusal yönden bakıldığında; bahçe terapi merkezleri insanların ruhlarına hitap ederek kendi iç huzurlarına ve dengelerine erişmelerine katkı sağlar ve doğayı tanıyarak kendilerindeki değişime karşı kabul etme yetisini de kazandırır. Fiziksel açıdan ise; bahçe işleri ile uğraşan kişilerin devamlı hareket halinde oldukları için bedenen ve zihnen güçlü oldukları ve el becerilerinin geliştiği aşikardır. Psikolojik yönden; bu merkezler insanı sakinleştirir, stresi azaltır, doğru nefes alımını sağlayarak vücuda bol oksijen girmesine neden olur; bunun sonucunda da kişi kendini sağlıklı hisseder. Bitkilerle uğraşan kişinin problem çözme ve karar verme yeteneği gelişir. Sosyal yönden de; bahçe terapileri grup halinde yapıldığında kişi sosyal olarak kendini geliştirir, kendi başına birtakım faaliyetlerde bulunduğunda özgüveni artar, bağımlılık duygusundan kurtulur, canlılarla iletişim kurmayı öğrenir.
Sonuç olarak; bahçe terapi kavramı ülkemizde yeni yeni oluşmaya başlasa da, şahıslara ve devletlere ait çiftliklerin kurulması ile her yaş grubundan insanlara hitap ederek, bitkilerin gücünden faydalanılması büyük bir değer oluşturmaktadır.
